زن وشوهر می توانند در ابتدای ازدواج یا در حین آن در مورد خانه داری و هزینه های آن توافق کنند.در این صورت دادگاه به این توافق آنها پایبند خواهد بود و نوبت به تعیین اجرت المثل که توسط کارشناس انجام می شود،نخواهد رسید.

فقدان قصد تبرع

زوجه ممکن است در زندگی مشترک در مقابل انجام کارها قصد مطالبه هیچ وجهی را نداشته باشد.در این صورت گفته می شود که زوجه((قصد تبرع))دارد. در چنین شرایطی زوجه می تواند تقاضای اجرت المثل  ایام زوجیت بدهد. البته در این شرایط نوبت به مطالبه نحله می رسد.در مورد بار اثباتی این موضوع هم باید گفت که کسی که مدعی است که زوجه کارها را به صورت رایگان انجام داده است باید این ادعا را ثابت کند که قاعدتا این شخص زوج است.

طلاق از سوی زوجه نباشد

برای تقاضای اجرت المثل ایام زوجیت باید شوهر تقاضای طلاق کند. حتی در یک فرض در صورتی که طلاق از سوی زوج باشد باز هم زن نمی تواند در خواست اجرت المثل ایام زوجیت کند وآن وقتی است که در خواست طلاق از سوی شوهر ناشی از تخلف زن از وظایف همسری یا سوء اخلاق رفتار زوجه باشد.در این صورت نیز اجرت المثل تعلق نمی گیرد.         

شرایط ماده 336قانون مدنی

تبصره ماده336قانون مدنی هم شرایط زیر را بیان کرده است که در صورت تحقق همه آنها زن می تواند از شوهر خود مطالبه اجرت المثل کند.الف:کارشرعا به عهده زن نبوده باشد.ب:عرفا برای آن کار اجرت المثل باشد.ج:کارها به دستور زوج انجام شده باشد .د:زن با عدم قصد تبرع آن کارها را انجام داده باشد

در حین زندگی زناشویی

قانونی: ماده336قانون مدنی می گوید:هر گاه زوجه بر حسب امر دیگری اقدام به عملی کند که عرفا برای آن عمل اجرتی بوده ویا آن شخص عادتا مهیای آن عمل باشد عامل مستحق اجرت خود خواهد بود مگر اینکه معلوم شود که قصد تبرع داشته است.                                                          

تبصره-چنانچه زوجه کارهایی را که شرعا به عهده وی نبود و عرفا برای آن کار اجرت المثل باشد،به دستور زوج و باعدم قصد تبرع انجام داده باشد وبرای دادگاه نیز ثابت شود،دادگاه اجرت المثل کارهای انجام گرفته را محاسبه وبه پرداخت آن حکم می کند.                                          

بعد از طلاق

1- مستند قانونی:ماده29قانون حمایت خانواده مصوب 1392:((دادگاه ضمن رای خود با توجه به شروط ضمن عقد ومندرجات سند ازدواج ،تکلیف...اجرت المثل ایام زوجیت طرفین مطابق تبصره ماده(336)قانون مدنی را تعیین می کند...))بنابراین بر خلاف قانون سابق لازم نیست در خواست جداگانه ای برای مطالبه اجرت المثل داده شود زن زمانی که با در خواست طلاق مواجه می شود، می تواند در دفاع از خود بگوید به دلایلی موافق با این طلاق هستم یا نیستم که این مبحث دیگری است اما همین جا در پرونده طلاق می تواند بگوید من اجرت المثل ایام زوجیت خودم را هم می خواهم.

2-تفاوت ماده 336 قانون مدنی وماده29قانون حمایت ازخانواده: : در مورد ماده336زوجه حتی در زمان زوجیت بدون این که بخواهد جدا شود، می تواند تقاضا کند که اجرت المثل کارهای او پرداخت شود اما ماده 29 که تازه تصویب شده است فقط به زمان طلاق است و دادخواست جداگانه ای را هم نمی خواهد.